Niezłośliwe guzy przewodu słuchowego zewnętrznego, takie jak wyrośla kostne i kostniaki, są często rozpoznawane przypadkowo podczas badania w gabinecie otolaryngologicznym. Częściej zmiany te występują u amatorów sportów wodnych, zwłaszcza surferów i żeglarzy. Zazwyczaj nie dają objawów i nie wymagają leczenia. Są jednak przypadki, kiedy konieczne jest ich operacyjne usunięcie.
Kostniaki i wyrośla kostne to twory zbudowane z tkanki kostnej, które rozwijają się bardzo powoli w przewodzie słuchowym zewnętrznym, powodując stopniowe zmniejszenie jego średnicy i sukcesywne zamykanie światła. Są to jednak dwie różne jednostki chorobowe. Z tych dwóch rozpoznań powszechniejsze są wyrośla kostne, stwierdzane najczęściej u mężczyzn w średnim wieku. Ponieważ wyrośla kostne często spotyka się w grupie osób uprawiających sporty wodne, schorzenie to często określa się w literaturze uchem surfera. Jak dowodzą niektórzy naukowcy, u osób uprawiających sporty nawodne, takie jak surfing czy żeglarstwo, wyrośla kostne występują częściej i charakteryzują się większymi rozmiarami niż u nurków czy pływaków.
Jakie są objawy?
Zwykle pacjent zgłasza się do otolaryngologa dopiero wtedy, gdy wspomniane zmiany kostne zwężają 80 proc. i więcej światła przewodu słuchowego zewnętrznego. Należy podkreślić, że przez długi czas (miesiące i lata) schorzenia te nie dają praktycznie żadnych objawów, powoli rozwijając się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Problem zaczyna się, gdy zwężenie jest na tyle duże, że powoduje gromadzenie się woskowiny i złuszczonych fragmentów naskórka, których nie udaje się usunąć. Pacjent ma trudności z oczyszczaniem ucha. Gromadząca się masa często całkowicie zamyka przewód słuchowy, co skutkuje powstaniem niedosłuchu z towarzyszącymi szumami usznymi. Brak możliwości oczyszczania uszu powoduje, że rośnie ryzyko zakażeń zarówno bakteryjnych, jak i grzybiczych. Zakażeniu towarzyszy ropny wyciek z ucha, często ból ucha (głównie zakażenie bakteryjne) oraz świąd (głównie zakażenie grzybicze). Dopiero obecność tych objawów skłania pacjenta do wizyty w gabinecie otolaryngologicznym
Okresowe badania kontrolne z oceną i oczyszczaniem uszu to odpowiednie postępowanie w przypadku większości małych kostniaków i wyrośli kostnych, bowiem powodują one objawy dopiero w momencie znacznej obturacji przewodu słuchowego. Fale dźwiękowe przedostają się nawet przez bardzo zwężone światło przewodu słuchowego zewnętrznego i dopiero całkowite zamknięcie przewodu objawiać się będzie niedosłuchem. Nawracające stany zapalne przewodu słuchowego są już wskazaniem do leczenia i zwykle jest to leczenie chirurgiczne.
DR N. MED.
MAREK POROWSKI
Lekarz otolaryngolog
Pracuje w Klinice Oto-Ryno-Laryngochirurgii Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu. Główne zainteresowania: leczenie chirurgiczne wad słuchu oraz nowoczesne implanty słuchowe. Uczestniczy w krajowych i międzynarodowych konferencjach oraz kongresach naukowych. Jest jednym z prowadzących kursy dla lekarzy z zakresu otochirurgii, jakie organizowane są w IFPS, m.in. w ramach warsztatów naukowo-szkoleniowych Window Approach Workshop (WAW). Autor serwisu internetowego:
poradniklaryngologii.pl
Więcej w wydaniu:
https://slysze.inz.waw.pl/profilaktyka-dbaj-o-swoj-sluch-przez-cale-zycie-maj-czerwiec-2023-nr-3/