W ramach zadań realizowanych w Narodowym Programie Zdrowia Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny opracował nowe „Zalecenia zdrowego żywienia”. O tych najnowszych wytycznych ekspertów do spraw żywienia rozmawiamy z dr Katarzyną Wolnicką, kierownikiem Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej NIZP–PZH.
Słyszę: Czym zalecenia opracowane ostatnio w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego – Państwowym Zakładzie Higieny różnią się od wcześniej przyjętych?
Dr Katarzyna Wolnicka: Przygotowane w ramach zadań realizowanych w Narodowym Programie Zdrowia nowe „Zalecenia zdrowego żywienia” nie wprowadzają rewolucyjnych zmian w dotychczas zalecanym sposobie żywienia, niemniej dobitniej podkreślają, że podstawą zdrowej diety są produkty roślinne. W nowych zaleceniach zaznaczono, że żywienie w oparciu o produkty pochodzenia roślinnego ma pozytywny wpływ nie tylko na zdrowie (zmniejszając ryzyko chorób układu krążenia, nowotworów, cukrzycy typu 2 i in.), lecz także korzystnie wpływa na środowisko. Coraz więcej i częściej mówi się na przykład o tym, że hodowla zwierząt na wielkich farmach przyczynia się do degradacji środowiska naturalnego. Zatem zmniejszenie konsumpcji czerwonego mięsa i jego przetworów nie tylko będzie sprzyjało zdrowiu, lecz także przyczyni się do ratowania naszej planety przed degradacją środowiska i zmianami klimatycznymi.
Innowacyjny jest sposób przekazu tych nowych zasad…
Nowe zasady zostały ujęte w formie graficznej w postaci talerza wypełnionego trzema grupami produktów (warzywa i owoce, produkty zbożowe pełnoziarniste oraz produkty będące źródłem białka), których spożywanie jest niezbędne w odpowiednich proporcjach. Zachowanie tych proporcji jest kluczowe w racjonalnej diecie. Talerz, w prosty sposób obrazując te proporcje, ma ułatwiać właściwe komponowanie głównych posiłków. I tak połowę tego, co jemy, powinny stanowić warzywa i owoce, jedna czwartą – pełnoziarniste produkty zbożowe (np. kasza gryczana, pieczywo razowe, razowy makaron czy brązowy ryż), a pozostałą ćwiartkę – zdrowe źródła białka (nasiona roślin strączkowych, ryby, drób, jaja, produkty mleczne i orzechy).
Dodatkiem do naszego talerza są grafiki z najbardziej istotnymi wskazówkami żywieniowymi. Dotyczą one zalecanych napojów (woda, herbata), zmniejszenia ilości soli (przekreślona solniczka) i produktów wysoko przetworzonych (przekreślony zestaw składający się z frytek, hamburgerów, chipsów i ciastek). Grafika przypomina także o aktywności fizycznej niezbędnej dla utrzymania zdrowia i właściwej masy ciała.
Słyszę: Na jakiej podstawie te zalecenia, kładące szczególny nacisk na właściwe proporcje niezbędnych w racjonalnej diecie produktów, zostały opracowane?
Dr Katarzyna Wolnicka: Nowe zalecenia zostały przygotowane w oparciu o przegląd literatury dotyczącej wpływu poszczególnych składników diety oraz różnych rodzajów diet na zdrowie oraz przeglądu zaleceń towarzystw naukowych na świecie. Ustalono ponadto najważniejsze czynniki ryzyka skrócenia życia wynikające z nieprawidłowej diety Polaków.
Więcej w wydaniu:
https://slysze.inz.waw.pl/16-kwietnia-swiatowy-dzien-glosu-slysze-nr-marzec-kwiecien-8-178-2021/