Według strategii przyjętej przez Narodowy Fundusz Zdrowia na lata 2019–2023 jednym z najważniejszych obszarów aktywności Funduszu jest profilaktyka chorób, w tym cywilizacyjnych, oraz edukacja i promocja zdrowego stylu życia. O działaniach mających na celu systematyczne budowanie świadomości prozdrowotnej wśród Polaków, także w trudnym czasie pandemii, rozmawiamy przed Kongresem „Zdrowie Polaków” z Martą Pawłowską, dyrektorem Biura Profilaktyki Zdrowotnej NFZ.
Słyszę: Co to jest Akademia NFZ?
Marta Pawłowska: To projekt dotyczący edukacji zdrowotnej, który konsekwentnie rozwijamy już od dziesięciu lat. W ramach Akademii NFZ prowadzimy akcje mające na celu popularyzację pro-
zdrowotnych zachowań wśród pacjentów, podejmujemy także działania związane z edukowaniem świadczeniodawców (POZ, szpitali itp).
S.: Ostatnio cała uwaga była skupiona na pandemii. Jakie informacje pacjent, często wystraszony rosnącą liczbą zakażeń, mógł znaleźć na stronach NFZ?
M.P.: Od początku pandemii w ramach Akademii NFZ staraliśmy się wspierać zdrowie fizyczne i psychiczne Polek i Polaków. W tamtym okresie większość z nas mierzyła się z trudnościami emocjonalnymi, nie wszyscy potrafili sobie z nimi poradzić. Przede wszystkim z myślą o takich osobach Akademia NFZ realizowała cykl podcastów z udziałem ekspertów z dziedziny psychologii niosących w tym trudnym czasie pomoc. Warto zaznaczyć, że emitowaliśmy je, zanim jeszcze Światowa Organizacja Zdrowia zarekomendowała szczególną potrzebę wsparcia psychologicznego w czasie pandemii i zanim zostały uruchomione pierwsze linie interwencyjne. Przystępując do tego projektu, sądziliśmy, że ta inicjatywa spotka się z wielkim zainteresowaniem, jednak psychologowie studzili nasz zapał. Jak przekonywali, my, Polacy, nie umiemy albo nie chcemy przyznawać się do kłopotów ze zdrowiem psychicznym, wypieramy problemy tej natury. I to się częściowo potwierdziło. Chociaż w ramach patronatu Telewizja Polska bardzo szeroko informowała o naszym projekcie, z tej pomocy skorzystało mniej osób, niż można się było spodziewać. To potwierdza tylko fakt, że w sytuacjach kryzysowych wciąż niechętnie przyznajemy, nawet sami przed sobą, że potrzebujemy wsparcia psychicznego. Działamy jednak z nadzieją, że to się zmieni – między innymi właśnie dzięki takim inicjatywom jak te podejmowane przez naszą Akademię.
Jako że podczas izolacji nasza, i tak mało imponująca, aktywność ruchowa została ograniczona, NFZ przygotował 16 filmów z instruktażem treningu w warunkach domowych. Można je było bezpłatnie pobrać na naszych stronach. Ponadto przez 40 dni trenerzy NFZ uczestniczyli w programie „Pytanie na śniadanie”, zachęcając do gimnastyki w ramach cyklu „Poranne rozciąganie z »Pytaniem na śniadanie« i NFZ”. Kto chciał ćwiczyć według naszych wskazówek, mógł, przynajmniej po części (ruchu na świeżym powietrzu nic nie zastąpi), zapobiec zgubnym skutkom pozostawania w domowym bezruchu. Z radością mogę powiedzieć, że przy oglądalności rzędu 600-700 tys. chętnych na taką formę ruchu było wielu, o czym świadczyły między innymi przychodzące do nas SMS-y i maile od zadowolonych widzów.
S.: Epidemia nie minęła, wciąż uczymy się żyć w tzw. nowej normalności. Jaki mają Państwo pomysł na promocję zdrowia w obecnych warunkach?
M.P.: Staramy się rozpoznawać, na jakie problemy napotykają Polacy, zmagając się z tą nową, epidemiczną codziennością i jak najskuteczniej pomagać im w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami. Pod hasłem „Bezpieczni w czasie epidemii” emitujemy od września 10–12-minutowe filmy, zrealizowane we współpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym i Ministerstwem Zdrowia oraz gronem wspaniałych ekspertów – do współpracy zaprosiliśmy m.in. prof. Zbigniewa Gacionga, rektora WUM, prof. Agnieszkę Mastalerz-Migas, konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, Bartłomieja Chmielowca, rzecznika praw pacjenta, prof. Leszka Czupryniaka, diabetologa ze szpitala klinicznego WUM, dr Michała Sutkowskiego, prezesa Warszawskich Lekarzy Rodzinnych, dr. Pawła Grzesiowskiego, immunologa, prezesa Fundacji „Instytut Profilaktyki Zakażeń”. Eksperci odpowiadają na pytania na temat pandemii, jakie najczęściej zadają sobie pacjenci. Jakie to pytania, wiemy z poprzedzających realizację tych filmów badań sondażowych. Warto zacytować na przykład jedno z nich: czy z obawy przed koronawirusem lekarz może odmówić przyjęcia pacjenta w poradni, proponując jedynie teleporadę? Prof. Zbigniew Gaciong odpowiedział na nie w sposób jednoznaczny: „Nie, a taka odmowa oznacza naruszenie przysięgi Hipokratesa”. Jego słowa to sygnał ważny nie tylko dla pacjentów, lecz całego środowiska związanego z systemem ochrony zdrowia.
Do współpracy w realizacji podcastów zaprosiliśmy także celebrytów i influencerów. I tak na przykład dziennikarz Tomasz Rożek tłumaczy, jak nie nabrać się na fake newsy, kucharz Grzegorz Łapanowski wyjaśnia, jak zmieniła się dieta Polaków w czasie pandemii, prezes fundacji Akogo? Ewa Błaszczyk podpowiada, jak kontaktować się ze szpitalem, a Jarosław Kret doradza, jak bezpiecznie podróżować w czasie pandemii. Tak więc nasz cykl „Bezpieczni w czasie epidemii” to w sumie dwie godziny cennego instruktażu, jak radzić sobie w warunkach epidemicznych. Cieszymy się, że z każdym kolejnym emitowanym odcinkiem zwiększa się liczba odwiedzających Akademię NFZ. Filmy udostępniane są także przez Ministerstwo Zdrowia, oddziały Sanepidu, Państwowy Zakład Higieny, dystrybuują je też organizacje pacjentów.