Obszary zmysłowe mózgu
Dr Katarzyna Cieśla
W nauce długo dominował pogląd, że informacja dochodząca ze zmysłów trafia najpierw do pól pierwotnych mózgu, gdzie jest bezpośrednio mapowana (np. mapa częstotliwości dźwięków w korze słuchowej pierwotnej), następnie do pól wtórnych, które wykrywają cechy bodźca (np. długość trwania czy intensywność), a integracja między zmysłami następuje dopiero w tzw. multimodalnych obszarach skojarzeniowych mózgu w płatach ciemieniowym, skroniowym i czołowym.
W ciągu ostatniej dekady model ten jednak zakwestionowano. W świetle nowych badań prowadzonych przy użyciu fMRI oraz EEG, mózg – poprzez ciągłe ważenie informacji płynących ze środowiska – kieruje się przede wszystkim optymalnym wykorzystaniem zasobów neuronalnych i energetycznych. Wykazano między innymi, że podczas wykonywania określonego zadania aktywność np. w korze wzrokowej może oddziaływać na aktywność kory słuchowej – wzmacniać ją albo tłumić. Niektórzy autorzy wskazują, iż informacje płynące z dwóch zmysłów wzmacniają się nawzajem w sytuacji, gdy obydwie są istotne. W jednym z niewielu badań fMRI na ten temat wykazano, że obszary kory słuchowej silniej reagowały na łączoną spójną stymulację słuchowo-dotykową niż jedynie słuchową. Uznano, że mechanizmem leżącym u podłoża tego zjawiska jest wyszukiwanie wzorców czasowych przypominających dźwięk w doświadczanej wibracji dotykowej. Z kolei w sytuacji, gdy oba źródła konkurują o uwagę lub są ze sobą sprzeczne, informacje pochodzące z jednego zmysłu mogą powodować tłumienie analizy informacji z innego zmysłu. Podczas stymulacji wielozmysłowej mózgowe obszary zmysłowe preferują informację z bardziej wiarygodnego źródła, np. kora słuchowa może preferować informacje w kontekście czasowym. Dodatkowo, skupienie uwagi na bodźcu wzmaga aktywność w odpowiednim polu zmysłowym w mózgu.
Do tej pory badacze nie są zgodni, czy te wzajemne oddziaływania mają miejsce na poziomie multimodalnych obszarów skojarzeniowych mózgu, czy może swój udział mają także niższe poziomy przetwarzania, tj. kora pierwotna i wtórna oraz obszary skojarzeniowe jednozmysłowe. W odniesieniu do człowieka nie ma jednoznacznych doniesień na temat bezpośrednich połączeń neuronalnych między pierwotnymi obszarami kory mózgowej odpowiedzialnymi za analizę informacji zmysłowych. Istnieją jednak pewne doniesienia z badań na zwierzętach, które wskazywałyby na istnienie takich połączeń.
Więcej w wydaniu:
https://slysze.inz.waw.pl/zawsze-kiedy-milkniesz-aby-wysluchac-jest-boze-narodzenie-slysze-nr-listopad-grudzien-6-158-2017/