Sztuczna inteligencja i inne technologie, dzięki którym możliwy jest postęp w diagnostyce i leczeniu chorób, osiągnięcia, wdrożenia czy programy naukowe, które mają znaczący wpływ na zdrowe życie i poczucie dobrostanu, holistyczne podejście do zdrowia, profilaktyka jako priorytet w czasie prezydencji Polski w Unii Europejskiej to tematy, na których skupili się eksperci podczas paneli dyskusyjnych i wykładów. Zgodnie z hasłem przewodnim „Nauka dla zdrowia społeczeństwa” 6. Kongres „Zdrowie Polaków” stanowił platformę wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy medycyną a innymi gałęziami nauki, utrwalając interdyscyplinarne podejście do istotnych problemów zdrowotnych, także tych, z którymi będziemy musieli zmagać się w przyszłości.
Jednym z tematów budzących największe emocje uczestników Kongresu było wykorzystanie sztucznej inteligencji w nauce i medycynie. Jednostki z sektora nauk przyrodniczych zajmujące się rozwiązaniami m.in. dla branży medycznej czy farmaceutycznej coraz częściej sięgają po algorytmy AI. Tej tendencji poświęcona była jedna z pierwszych debat Kongresu moderowana przez dr. Macieja Kaweckiego, popularyzatora nauki i autora bloga This is IT, z udziałem prof. Henryka Skarżyńskiego, prof. Andrzeja Czyżewskiego oraz prof. Piotra Szczuki z Politechniki Gdańskiej. Ale wątek AI poruszany był także podczas wielu paneli i wykładów. Jak precyzowali eksperci, to, czego obecnie używamy, mówiąc o sztucznej inteligencji, jest w istocie efektem uczenia maszynowego. Może ono mieć olbrzymie znaczenie w medycynie, ponieważ pozwala najbardziej zaawansowaną wiedzę, jaką mamy, wykorzystać do stworzenia określonych algorytmów. Jeśli na przykład w takim algorytmie uczenia maszynowego zostanie ujęta wiedza dziesięciu najwybitniejszych specjalistów, jest wówczas szansa na to, że ten algorytm będzie stosowany w każdej placówce naukowej czy medycznej na świecie, wspomagając lekarzy w ich codziennej pracy z pacjentami. Sztuczna inteligencja jest zatem doskonałym narzędziem, dzięki któremu osiągnięcia medycyny mogą stać się bardziej powszechne, a terapie równo dostępne dla pacjentów, niezależnie od ich miejsca zamieszkania.
Sztuczna inteligencja jest obecnie postrzegana jako narzędzie wspierające lekarzy, które przyspiesza i ułatwia proces diagnostyki oraz planowania leczenia, ale nie może zastąpić specjalistów, wynikało z licznych dyskusji. Nie zmienia to jednak faktu, że AI wkracza do różnych dziedzin medycyny, m.in. onkologii. O spersonalizowanej terapii raka piersi z wykorzystaniem nanotechnologii i sztucznej inteligencji mówiły specjalistki z Sieci Badawczej Łukasiewicz – Krakowskiego Instytutu Technologicznego: dr Agata Barzowska-Gogola i dr Barbara Pucelik. AI w służbie radiologii to z kolei temat panelu dr. inż. Rafała Jóźwiaka z Ośrodka Przetwarzania Informacji – PIB. Zastosowanie sztucznej inteligencji w diagnostyce, rehabilitacji narządów zmysłów i pamięci oraz w usprawnianiu pracy lekarzy omówił dokładnie podczas swojego wykładu prof. Andrzej Czyżewski z Politechniki Gdańskiej, a rozwój chatbotów opartych na dużych modelach językowych – prof. W. Wiktor Jędrzejczak z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.
Podczas Kongresu kładziono nacisk na korzyści płynące z zastosowania AI w medycynie, ale wspominano także o zagrożeniach, jakie ze sobą niesie. O jednym z takich zagrożeń mówił podczas panelu Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN dr Paweł Zmora, kierownik Zakładu Wirusologii Molekularnej tego Instytutu, nawiązując do tzw. biologii syntetycznej, która pozwala nie tylko analizować i odczytywać naturalne zapisy genetyczne, ale także – dzięki AI – tworzyć nowe. Sztuczna inteligencja może zostać wykorzystana do projektowania syntetycznych wirusów, bardziej zakaźnych lub odpornych na dostępne terapie. Stworzenie takich wirusów może być katastrofalne w skutkach. Można jednak wyobrazić sobie wirusy służące człowiekowi. Obecnie otwiera się zupełnie nowa dziedzina nauki, w której syntetyczne wirusy mogą być wykorzystywane jako nośniki leków czy genów. Możliwości, jakie daje ta technologia, są ogromne, ale wymagają odpowiedzialności i ścisłej kontroli, aby uniknąć potencjalnych zagrożeń.
Więcej w wydaniu: