Nowe mutacje powodem zaburzeń słuchu

Dr Urszula Lechowicz: Wszystkie mutacje znalezione w genie TMPRSS3 wpływają na pogorszenie słuchu.

Dr Urszula Lechowicz: Wszystkie mutacje znalezione w genie TMPRSS3 wpływają na pogorszenie słuchu.

Od wielu lat w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu prowadzone są intensywne badania genów odpowiedzialnych za niedosłuch. W ostatnim czasie zakończono program badawczy nad zmianami w jednym z nich – TMPRSS3. Objęto nim ponad 2,5 tysiąca pacjentów Światowego Centrum Słuchu. To pierwsze, na skalę europejską, tak szeroko zakrojone badanie nad wariantami tego genu. Było ono tematem pracy doktorskiej Urszuli Lechowicz z Zakładu Genetyki.

Około 0,1 proc. dzieci rodzi się z ciężkim, głębokim niedosłuchem. Za niedosłuch wrodzony, występujący jako jedyna wada u pacjenta (tzw. niedosłuch izolowany), odpowiadają najczęściej zmiany występujące w jednym genie. W ośmiu na dziesięć przypadków dziedziczony jest on w sposób recesywny. Za wystąpienie tego typu niedosłuchu najczęściej odpowiadają mutacje genu GJB2, dlatego też rutynowo badanie pacjentów ogranicza się do poszukiwania mutacji w tym genie. Oszacowano jednak, że na funkcjonowanie drogi słuchowej może wpływać nawet kilkaset genów. Mutacje któregokolwiek z nich mogą powodować niedosłuch. Jednym z takich genów jest TMPRSS3, kodujący proteazę serynową, enzym należący do dużej rodziny proteaz bezpośrednio zakotwiczonych w błonach komórkowych.

TMPRSS3 był pierwszym genem z grupy proteaz, jaki powiązano z niedosłuchem. Dotychczas prowadzone eksperymenty potwierdziły ekspresję genu TMPRSS3 w różnorodnych strukturach ucha wewnętrznego, co przemawia za jego istotną rolą w procesie przetwarzania informacji słuchowej. Nie poznano jednak jego dokładnej funkcji czy też precyzyjnej lokalizacji. Dzięki zastosowaniu techniki całoeksomowego sekwencjonowania (aparat Illumina HiSeq1500) u jednej z pacjentek Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu znaleziono dwa warianty genu TMPRSS3. Wykrycie tych zmian zapoczątkowało szerokie badanie, które miało oszacować, czy mutacje genu TMPRSS3 stanowią istotną przyczynę wystąpienia niedosłuchu w populacji polskiej.

Należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, iż częstość występowania mutacji w genie powiązanym z danym schorzeniem (w tym przypadku z niedosłuchem) może być różna dla poszczególnych populacji, zwłaszcza w przypadku wariantów recesywnych, które z uwagi na wpływ dryfu genetycznego (nieprzewidywalne zmiany w puli genetycznej małych populacji) mogą kumulować się w określonym regionie geograficznym. Tak więc określenie częstości występowania charakterystycznego „zestawu” mutacji w danej populacji jest istotne zarówno z punktu widzenia poradnictwa genetycznego, jak i wyboru optymalnej metody diagnostyki i leczenia.