W numerze marzec/kwiecień 2014 2/137/2014
DZIAŁ AKTUALNOŚCI
W numerze marzec/kwiecień 2014 2/137/2014
Będziemy żyć coraz dłużej. Jak pokazują statystyki, za 40 lat co piąta osoba przekroczy wiek 60 lat. Problem w tym, by dłuższe życie było aktywne i zdrowe. W Polsce tworzone są właśnie założenia nowego systemu opieki nad osobami starszymi. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu aktywnie włączył się w te działania. Wraz z Komitetem Nauk Klinicznych PAN zorganizował otwarte posiedzenie – debatę z udziałem ekspertów w różnych dziedzinach medycyny oraz mediów pod hasłem „Najczęstsze problemy medyczne wieku starszego w Polsce”. O wyzwaniach, przed jakimi stają lekarze otolaryngolodzy w związku z procesem starzenia się społeczeństwa, mówi prof. Henryk Skarżyński.
To nie jest kraj dla starych ludzi
– W perspektywie najbliższych 20 lat grupa ludzi pracujących zmniejszy się o 2 mln, a jednocześnie populacja w wieku starszym zwiększy o 3,5 mln. Z gospodarczego punktu widzenia to katastrofa. Obecnie grupa pacjentów powyżej 65. roku życia pochłania ponad 60 proc. środków na opiekę zdrowotną. W przyszłości – kiedy ta grupa będzie znacznie bardziej liczna – nie będziemy w stanie zapewnić jej bezpieczeństwa zdrowotnego. Już teraz jest ono zresztą zagrożone – kolejki do lekarzy wydłużają się, a seniorzy nie zawsze mogą liczyć na pomoc i skuteczne leczenie. Trzeba więc czym prędzej szukać rozwiązań – powiedział w wywiadzie dla „Słyszę” prof. Bolesław Samoliński, Konsultant Krajowy w Dziedzinie Zdrowia Publicznego, przewodniczący Koalicji na rzecz Zdrowego Starzenia.
DZIAŁ NAUKA
Urządzenia na przewodnictwo kostne
Zjawisko przewodzenia dźwięku na drodze kostnej znane jest od dawna. W normalnym słyszeniu odgrywa niewielką rolę. Jednak w przypadku patologii układu przewodzącego dźwięk w uchu można za pomocą specjalnych urządzeń wzmocnić transmisję sygnału przez kości, aby wykorzystać ją do wywołania wrażeń słuchowych. Dostępne obecnie na rynku tego typu urządzenia są stale udoskonalane. Prezentowane w „Słyszę” krótkie kompendium może pomóc pacjentom zapoznać się z różnymi aparatami na przewodnictwo kostne.
Jak HIV zmienia mózg?
Zakażenie HIV może prowadzić nie tylko do obniżenia odporności czy chorób z nim związanych. U nosicieli wirusa mogą występować także problemy neuropsychologiczne. Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu bierze udział w nowatorskim projekcie naukowym dotyczącym, którego celem jest zbadanie efektów starzenia się i infekcji HIV w odniesieniu do funkcjonowania mózgu.
Stres pod kontrolą – hospitalizacje rehabilitacyjne dla osób z szumami usznymi
Piski, świsty, gwizdy, dudnienie, dzwonienie, tykanie, bulgotanie. Tak opisują swoje wrażenia osoby, które mają szumy uszne. Dźwięki nieustannie słyszane w uszach bądź w głowie dla większości z nich są ogromnym problemem. Utrudniają koncentrację i zasypianie, pracę i odpoczynek. Są źródłem stresu, powodują obniżenie nastroju, a czasami nawet depresję. Dlatego pacjenci z szumami potrzebują pomocy psychologicznej. Prowadzone przez specjalistów Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu hospitalizacje rehabilitacyjne w Łebie są sprawdzoną i skuteczną formą takiej pomocy.
Szybka nauka chińskiego
Niemowlęta uczą się języka, słuchając rodziców czy opiekunów, jednak jest to proces skomplikowany. Przypuszczalnie można go usprawnić i nieco zautomatyzować. W ramach projektu NeuroPerKog naukowcy próbują skonstruować zabawki, dzięki którym dzieci uczyłyby się bardziej precyzyjnego odróżniania dźwięków ważnych nie tylko dla rozwoju mowy ojczystej, lecz także nauki języków obcych. Te interdyscyplinarne badania otrzymały niedawno dofinansowanie w konkursie Symfonia organizowanym przez Narodowe Centrum Nauki, a prowadzone będą w Laboratorium Neurokognitywnym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu we współpracy z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu. O tym, jakimi sposobami można potencjalnie wpływać na rozwój percepcji słuchowej i zdolności językowe u dzieci, rozmawiamy z prof. Włodzisławem Duchem, kierownikiem projektu NeuroPerKog z Laboratorium Neurokognitywnego w nowo powstałym Interdyscyplinarnym Centrum Nowoczesnych Technologii UMK.
DZIAŁ KLINIKA
Głuchota jest jak bezludna wyspa
Historia pani Róży Starzyńskiej, rocznik 1937, która niedosłuch ma od wielu lat. Długo nosiła aparaty słuchowe. Z czasem przestały jej pomagać. W wieku 70 lat zdecydowała się na wszczepienie pierwszego implantu ślimakowego, cztery lata później – drugiego. Włożyła wiele pracy, by cieszyć się światem dźwięków. Jest przykład pokazuje, że nowoczesne technologie stosowane w medycynie są skuteczne u pacjentów w każdym wieku.
Na tropie genów
Niedosłuch związany z wiekiem dotyczy połowy osób między 65 a 75 rokiem życia. Jaką rolę w jego rozwoju odgrywają czynniki genetyczne, wyjaśnia prof. Lech Korniszewski z Poradni Genetycznej Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.
Najważniejszy komfort pacjenta
Aparaty słuchowe to rozwiązanie najczęściej zalecane osobom starszym z niedosłuchem. Na czym polega specyfika protezowania słuchu u osób w wieku senioralnym, wyjaśnia Łukasz Olszewski, kierownik Zakładu Badań Audiologicznych i Protetyki Słuchu Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.
Akcja Informacyjna Zakładu Implantów i Percepcji Słuchowej – Mam implant…Co dalej?
Dziś prawie każdemu pacjentowi z niedosłuchem można pomóc. Jest to możliwe, bo w ciągu ostatnich 20 lat w otochirurgii dokonał się wielki postęp. W Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu prof. Henryk Skarżyński wdrażał kolejne procedury medyczne i programy, pozwalające na leczenie najpierw całkowitej, a potem częściowej głuchoty. Przez cały ten czas staraliśmy się informować pacjentów o nowych możliwościach leczenia osób, które wcześniej pozostawały odcięte od świata dźwięków. Obecnie – w nowej erze otochirurgii – taki zwyczajny przekaz informacji już nie wystarczy. Konieczna jest zmiana zarówno sposobu komunikowania się z pacjentami, jak i współpracy z nimi. Dlatego kontynuujemy akcję informacyjną skierowaną do osób, które mają przed sobą decyzję o wszczepieniu implantów słuchowych, oraz tych, którzy już są ich użytkownikami.
W tekście „Medycyna oparta na dowodach, czyli gdzie szukać rzetelnych informacji” przedstawiamy założenia obowiązującej w świecie nowej metodologii postępowania w leczeniu tzw. medycyny opartej na dowodach (ang. Evidence Based Medicine – EBM). EBM to „rozumne, celowe, proste zastosowanie najnowszych i najbardziej rzetelnych danych naukowych w podejmowaniu decyzji dotyczących opieki zdrowotnej nad indywidualnym pacjentem”. Jakie są standardy EBM oraz czym powinien kierować się pacjent przy poszukiwaniu rzetelnych informacji o tym w numerze.
SZKOŁA ZDROWIA
10 tysięcy wiosennych kroków
Kiedy przebywamy w parku czy lesie, dotleniony mózg zaczyna pracować sprawniej. Spacery wśród zieleni korzystnie wpływają także na nasz układ odpornościowy. W powietrzu unoszą się bowiem fitoncydy, lotne substancje wydzielane przez rośliny. To związki te odpowiadają za odporność drzew i krzewów, potrafią też unieszkodliwiać groźne bakterie i wirusy oraz wzmacniać ludzki układ odpornościowy. Liście rozwijające się na drzewach należy zatem potraktować jako sygnał – czas ruszyć na spacer.
Smakołyki dla biegacza
Beata Sadowska, znana z zamiłowania do ruchu dziennikarka i prezenterka telewizyjna, wspiera lansowaną przez Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu ideę 10 tysięcy kroków. Zachęca czytelników „Słyszę” do codziennego marszu albo joggingu oraz zmiany diety na zdrowszą. Co je ona sama, przygotowując się do maratonów, zdradza w swojej najnowszej książce „I jak tu nie biegać!”. W „Słyszę” publikujemy jej fragmenty.